Lessen Nd Duurzaamheidschallenge 2019 en 2020
Dit is een rapport van het onderzoek naar de lessen uit de ervaringen van twee edities van de Nd Duurzaamheidschallenge, in 2019 en 2020. De Nd Duurzaamheidschallenge is een ontwikkelprogramma voortgekomen uit het Manifest tot versnelling verduurzaming bouw- en infraprojecten (2018). Het manifest roept op om te versnellen door te verbinden en wil een brede beweging creëren van collega's die zich bewust zijn van de noodzaak om de verduurzaming van projecten te versnellen. Met behulp van dit rapport worden patronen zichtbaar, die bijdragen aan het realiseren van de ambitie om verduurzaming in projecten te versnellen. Dit rapport biedt aanknopingspunten voor vervolginitiatieven voor het verder uitbouwen van de beweging.
Wat heeft de Nd Duurzaamheidschallenge opgeleverd?
De beweging moest echt hoog in de directie ontstaan om regels/eisen bijgesteld te krijgen. Het is mede door de Nd Duurzaamheidschallenge ook gelukt om beweging in het hoger management in beweging te krijgen. (…) Hierdoor is een sneeuwbaleffect ontstaan in inzicht waar je moet zijn om verduurzaming in gang te kunnen zetten.
Ervaringsverhalen
- Wij zitten nog redelijk vers uit de DZC. Onlangs hebben wij voor onze sectie RVB Zuid, een duurzaamheidsteam opgetuigd. Dit gaat voornamelijk over het defensiedeel, onze grootste portefeuille. Met dit team gaan we een aantal grote objecten piloten. Onderzoeken wat er mogelijk is op het gebied van duurzaamheid en het dan ook écht gaan doen. Dankzij DZC hebben wij geleerd door te pakken. Hier hebben wij tools gekregen om in te kunnen zetten binnen onze organisatie. Bijvoorbeeld op zoek gegaan naar shared ambition. Door het gewoon te gaan doen merken we dat mensen opveren en meedoen. Onder andere onze directeur die wat deurtjes heeft geopend.
- Het moment dat het meest is bij gebleven is het bouwen van het prototype. Op dat moment kwamen nieuwe ideeen op en werden ze met elkaar verbonden. Het werkte goed om het teamgevoel te krijgen. Er ontstond een gedeelde ambitie. En het gedeelde gevoel dat het project samen met partners moest gebeuren.
- Waldo werkt momenteel aan een dijkversterking, met erg hoge ambities. Waldo was al een team aan het verkennen, de Ch heeft geholpen in de breedte met het nemen van hobbels. op de markt gezet met een innovatiepartnership, met een open houding de vraag gesteld. Nadruk op de waaromvraag en dit bij de marktpartijen duidelijk gemaakt. de markt proberen te verleiden om mee te werken. daardoor werden we door de markt ook serieus genomen. we hebben de markt geispireerd, een aantal hebben zich ook verenigd. er ontstaat tijdens de aanbesteding een keten, samenwerking ketengerichtbenadering. programmatische aanpak en projectoverstijgend leren, ook tussen de marktpartijen. Innovatie is een noodzakelijk startegisch middel om de doelen te bereiken Visie wat willen we nu echt bereiken. het succes is de manier waarop we dit op de markt hebben gezet, en ook laten zien dat we dit echt willen doen en bereiken. Het wordt ervaren als fascinerend hoe de uitkomst hiervan is. ervaarde de mooie feedback van de markt, zoals aanbiedingen, initiatieven als emmissieloos werken emmissieloosnetwerk (ENI)
- Doorbraak moment: Implementatie doelstelling RWS vertalen naar contrete maatregelen. Van klanteis pas duurzaamheid toe naar dat gaan we zo doen'.(opstellen van contracteisen)." Dat lukte doorzat mensen/partijen bij het contractteam betrokken werden en het thema duurzaamheid structureel op de agenda gezet. Alemene doel kon hierdoor geconcretiseerd worden. Toegepaste methode vanuit DHC: o.a. cirkel van invloed
- We hebben na de eerste bijeenkomst een stuk laten plaatsen op het intranet. Heeft veel exposure gegeven in de organisatie, met name op managementniveau. Ze vonden het interessant dat wij daaraan deelnamen. We wilden de deelname ook gebruiken als springplank om het in de organisatie op de agenda te zetten. In een latere sessie hadden we stakeholders nodig om ons verhaal meer draagvlak te geven. Door het stuk op het intranet waren die stakeholders eenvoudiger te bereiken/benaderen.
- Twee momenten. In de challenge kwamen we als groepje op het idee van de proeftuin, een aha-moment: dit is hoe we verduurzaming verder kunnen brengen dan de bestaande doelstellingen. We zaten in LEF, in het lab, waar we met gekleurde papiertjes proberen scherp te krijgen wat we wilden. Door bij elkaar brengen van mensen met verschillende achtergronden ontstaat collectieve idee. Kracht van het idee was eenvoud en toegankelijkheid van het concept, waarin losse gedachtes bij elkaar werden gebracht. Hierdoor makkelijker over de bühne te krijgen en op aansprekende manier duidelijk maken wat we willen. Tweede moment: eerste spin-off van de challenge was filmpje over zonnepanelen op gevangenisdaken. DG wilde graag meewerken, maar veel anderen schoten in de weerstand. Toen volgde tweede aha-moment: we hebben geen inhoudelijke, maar organisatorische opgave. Je gaat het met alleen een krachtige inhoudelijke boodschap niet redden. Toen zijn we een pad gaan zoeken om dit aan te pakken. Kijken welke groepen managers mee te nemen. Meedoen aan prijsvraag voor jaarlijkse innovatieprijs. Doel was om bij 5 voorstellen te zitten die het podium krijgen. Dat is gelukt. Dit heeft ons veel belendheid gegeven en deuren geopend ook bij de gebruiker (justitie).
- Ons regiohoofd gaf al snel aan om sponsor te worden van onze DHC en blijft ons daarop ook uitdagen.
- Ambassadeur in het leven geroepen voor verduurzaming gebouwen Veel defensie gebouwen nog label G: nu een landmachtkazerne en een luchtmachtkazerne om mee aan de slag te gaan, verduurzamingsopgave bundelen met de "buren" locale overheden gemeente, provincie (dat moet vai RVB om voor elkaar te krijgen). ook bottom-up: hoe zet ik die verduurzamingsopgave op de markt, hoe op te schalen om het aantrekkelijk te maken voor de leverancier (bijv. circulaire vloerbedekking). Proberen het tussen de oren te krijgen vand e technische medewerkers: hoe stel ik die vraag aan de aannemer/leverancier. Hoe maak ik het meetbaar, tastbaar. Staan nog aan het begin, bij nieuwbouw gaat dit goed, bij vastgoed beheer is dat stukken lastiger. gebruiker overtuigen dat lcc kosten lager zijn > naar die doelen toewerken. werk met behapbare tussenstappen. Opstellen team in regio is eerste succes(je) met de ambassadeur (regiomanager) denk mee in het proces (en heeft netwerk met gebruikers). implementeren beleid is eerste grote stap. achterstand in onderhoud is kans ipv probleem.
- Wat ik me kan herineren. De beweging moest echt hoog in de directie ontstaan om regels/eisen bijgesteld te krijgen. Het is mede door de Nd ook gelukt om beweging in het hoger managament in beweging te krijgen. Dit met name door een goede samenwerking met afstudeerders en duurzaamheidscoordinator. Hierdoor is een sneeuwbaleffect ontstaan in inzicht waar je moet zijn om verddurzaming in gang te kunnen zetten. Het urgentiebesef is in het hoger management duidelijker geworden. Vooral de juiste dingen in de komende langlopend contracten.
- De interactie met andere teams en de deskundigen hebben ons getrikkerd meer over het proces na te denken en minder over de inhoud. Organiseren van medestanders en sponsoren is het directe gevolg van de volgende stappen.
- Wij hadden vrij snel een ''brede tunnelvisie'' gecreerd. Door juist de kleine sessies te houden, waarbij andere deelnemers die buiten het onderwerp staan bepaalde vragen gaan stellen, ga blijf je ondanks je tunnelvisie je steeds afvragen wordt je zit je nog op het goede spoor. Hierdoor konden we ons focussen op het eindresultaat en blijf je in je tunnelvisie, maar wel met kleine ''toetsmomenten''. Waarbij je, jezelf afvraagt gaan we nog goed. Door deze manier van werken, zijn we in een korte tijd ver gekomen, en iets moois neergezet.
- Ik heb niet een expliciete doorbraak meegemaakt, maar het proces wel als waardevol ervaren. Door de challenge ga je deadlines aan, waardoor je meer bewust met het vraagstuk bezig was. Dus in plaats van bijvangst werd het prioriteit. Het spiegelen met anderen zorgde ook voor de juiste toespitsing, waardoor het plan ook beter is geworden, en daarmee meer potentie kreeg
- - gesprek met AOG die aangaf dat de vrijheid er echt is om initiatieven te nemen. We konden lastig omgaan met deze vrijheid, totdat dit werd uitgesproken. Dit veranderde onze houding. - bijeenkomst waarin de groep de opdracht kreeg het netwerk in beeld te brengen van de deelnemers. Veel overlap en ook aanvulling. Wat waardevol was, is dat iedereen wel ergens iemand kende die iets kon betekenen, met name in situaties waarin je vast zat. Qua inzicht leverde het op dat het goed om je netwerk in beeld t hebben en deze als kruiwagen in te zetten (ambassadeur) voor je knelpunt. Dat opent deuren zoals Maarten zelf verwoordde. - ontleding van het probleem: dat wat je ziet is nagenoeg nooit het probleem, maar zit in de lagen eronder verstopt.
- het organiseren van een stakeholdersessie midden in corona tijd. veel onzekerheden,veel vragen, veel twijfel. toch tot de overtuiging gekomen: we gaan het organiseren, we gaan het doen. uiteindelijk online een constructieve sessie georganiseerd en erg blij met de opbrengsten/resultaten. de duurzaamheidschallenge was daarbij duidelijk de doorbraak: je kunt er heel veel over praten, maar de kunst is vooral ook door het te doen! letterlijk in het diepe springen, je kwetsbaar durven opstellen en samen met je stakeholders op zoek gaan naar gemeenschappelijke ambities op het gebied van duurzaamheid. Daar kan uiteindelijk niemand tegen zijn :)
- het moment dat de RWS kaders en richtlijnen en de verschilende opgaven van mensen en afdelingen elkaar juiste tegenwerken en verduurzaming blokeren
- Op een andere manier leren denken, en in dit geval dus in het voordeel van duurzaamheid.
Een aha-moment: we hebben geen inhoudelijke, maar organisatorische opgave.
De impuls, katalysator en/of doorbraak beschreven in het verhaal, waar zat die vooral in?
Op wie had deze ervaren impuls, katalysator en/of doorbraak het meeste effect?
"Het geeft je richting/kaders/ideeën/ inzichten/ ervaringen /plezier en een netwerk om duurzaamheid vast te pakken en te concretiseren in ieder project."
Nd Duurzaamheidschallenge heeft gezorgd voor meer zichtbaarheid van verduurzaming in mijn organisatie.
Sinds deelname aan de Nd Duurzaamheidschallenge, is het in mijn organisatie …
Hoe hebben we de Nd Duurzaamheidschallenge beleefd?
Het programma heeft me geholpen focus aan te brengen en gericht op zoek te gaan naar hulp binnen de organisatie.
Wat zijn de belangrijkste inzichten die deelname jou persoonlijk hebben gebracht?
- Vooral de lijn dat je met een groep enthousiastelingen het verschil kunt maken binnen de organisatie.
- Dat verschillende werkvormen helpen. De sessie over complexiteit versus ingewikkelheid sprak mij aan. Het jammer dat er geen reader was over het gehele proces om achteraf terug te lezen.
- De U-theorie het echt verdiepen in het probleem en dus de bewustzijn hebben en niet met korte of snelle routes werken. stap voor stap verdiepen en doorgronden. Je komt eerst bij het fundament voordat je pas stappen kan zetten
- Duurzaamheid gaat met kleine stapjes. Hoe vertaal je de grote doelen naar hapbare brokken. Je hoeft vandaag niet alles te realiseren. Blijf continu verbeteren en onwikkelen.
- Het aanscherpen van de centrale vraag heeft geholpen, daarbij heeft de hele challenge geholpen. Om beter af te kaderen met wat we met onze opgave willen bereiken. De stakeholdersanalyse en gespreksvoering heeft erg geholpen, ondanks dat we het in de onlineversie hebben moeten doen.
- Inzicht dat als iets een inhoudelijke opgave lijkt, het toch vaak een organisatorische opgave is. Aandacht en tijd moeten verschuiven van inhoudelijke naar het organisatorische. Ik moet me meer verdiepen in de organisatorische beperkingen die oplossingen in de weg staan. Niemand kan tegen de oplossingen zijn en toch gebeurd er niks. Er zijn veel praktische bezwaren, zoals beperkte budgetten of afgebakende takenpakketten. Je moet dus op zoek gaan naar interne belemmeringen door met mensen in gesprek te gaan, liever in bila's dan in grote vergaderingen. Dan kun je direct dingen benoemen en bevragen. Mensen kunnen dan geen verstoppertje spelen. Je kunt doorvragen. Je hebt geen groepsdynamiek en mnder verdedigend gedrag. Ik gebruik vaak de waarderende interview methode. Zo kom je in een positief gesprek, vrij van formele beperkingen.
- Manier van benadering, speelveld analyse, aangeboden methodieken. Design thinking ipv oplossing aandragen.
- Komen tot gedeelde doelstellingen. Investeren in individue om het gezamenlijk belang groter te maken. Back bone team voorzien van een mandaat om zaken in gang te zetten.
- Vasthoudendheid! obstakels niet uit de weg gaan maar nemen. Kun je er niet over heen dan ga je er omheen.
- de complexiteit van het proces om resultaat te kunnen bereiken. Mijn beeld dat Duurzaamheid een container begrip is die over het algemeen door het management over de schuting wordt gegooid. Het programma geeft me geholpen focus aan te brengen en gericht op zoekt te gaan naar hulp binnen de organisatie.
- Mij heeft het enorm geholpen, om het proces te verbeteren en te versnellen als je kort presenteert en reflecteerd. Doordat je hier echt de tijd voor neemt, heb ik hier de voordelen van ingezien.
- Dat we nog wel heel versnipperd bezig zijn, en niet goed weten waar de initiatieven lopen. Ik geloof dat als we bundeling kunnen creeren, we nog snellere en betere stappen kunnen zetten.
- - gebruik je netwerk als ambassadeur en vraag hulp, dit opent deuren en daarmee een versnelling. - definieer zo snel als mogelijk je belemmering of knelpunt. Dit is namelijk iets waar veel tijd in zit en die scherp geformuleerd moet zijn, raakvlak met punt hierboven > je netwerk in stelling zetten - zoek op welke vrijheid je hebt als het gaat over projectdoelstellingen (scope en afbakening bepalen) - vaak gaat het probleem over systemen, helaas. Niet over de inhoud van het project. - wie is er tegen verduurzaming?
- - leren van elkaar en met elkaar door interactie met andere 'gelijksoortige' vraagstukken van andere deelnemers; - het 'omdenken' i.p.v. zien van bedreigingen; - het stimuleren van ideeen; - het mag vaag zijn, geef het een kans anders lukt het nooit; - een sponsor is essentieel voor het slagen van je project; - doe het niet alleen met je team maar zoek vooral je stakeholders op, krachten bundelen vergroot uiteindelijk de slagkracht; - zoek niet naar verschillen maar overeenkomsten.
- ik werk vanuit de inhoud (proces is ondergeschikt) en de organisatie vanuit het proces (inhoud is ondergeschikt)
- Duurzamer leven
In de ervaringsverhalen en inzichten van alumni lezen we dat werken aan de versnelling van verduurzaming in bouw- en infraprojecten niet zozeer een technisch inhoudelijke opgave is, maar meer een organisatorische opgave. De crux van het versnellen is om het hogere management te betrekken en mee te krijgen.
Hoe heb je de doorlooptijd van de Nd Duurzaamheidschallenge beleefd?
Hoe heb je de totale tijdsbesteding aan de Nd Duurzaamheidschallenge beleefd?
"Energie-gevende en fijne tools om écht de next step te kunnen maken."
Editie 2019 - meest waardevolle tools, modellen en methodieken
Editie 2020 - meest waardevolle tools, modellen en methodieken
Ik gebruik vaak de waarderende interview methode. Zo kom je in een positief gesprek, vrij van formele beperkingen.
Waarom deden we mee?
Mijn motivatie om aan de Nd Duurzaamheidschallenge deel te nemen kwam vooral voort uit ...
In welke mate zijn de doelen tijdens of na deelname aan de Nd Duurzaamheidschallenge behaald?
Doelen om mee te doen aan de Nd Duurzaamheidschallenge waren vooral om…
Hoe succesvol beoordeel jij je organisatie in het verwezenlijken van haar verduurzamingsambities?
De plaatjes in het rapport laten zien dat de Nd Duurzaamheidschallenge heeft gezorgd voor meer zichtbaarheid van verduurzaming in de organisatie en dat het is gelukt om veel in beweging te krijgen op het gebied van verduurzaming. Daar staat tegenover dat de mate waarin de eigen organisaties als succesvol worden beoordeeld in het verwezenlijken van hun duurzaamheidsambities een verdeeld beeld oplevert. Dit succes lijkt nog erg afhankelijk van bevlogen mensen binnen de projecten en minder van de gecreëerde condities vanuit het (hogere) management.
Om publieke bouw- en infraprojecten te verduurzamen …
Welke ideeën hebben we voor de toekomst?
Doorgaan met de challenge! Bied de challenge ieder jaar aan, ook al zouden er maar 5 teams meedoen. Het houdt het vuurtje brandend. Het is een mooie aanjager. Blijf de enthousiaste alumni stimuleren en faciliteren in het uitwisselen van hun ervaringen en het breder uitdragen van hun succesverhalen en teleurstellingen. Onderzoek ook of meer kruisbestuiving mogelijk is met andere duurzaamheidsinitiatieven binnen de sector. In een volgende Nd Duurzaamheidschallenge ook het hogere management betrekken. Meerdere managementlagen bij elkaar in een challenge zal bijdragen aan het dichten van een kloof tussen beleidmakers en projectteams. Zonder de betrokkenheid van het hogere management blijft het wat te vrijblijvend. We hebben de dekking van boven echt nodig!
Zou je je collega's aanraden om deel te nemen aan een volgende editie van de Nd Duurzaamheidschallenge?
Waarom zou je het aanraden aan je collega's om mee te doen?
- Energiegevende en fijne tools om écht de next step te kunnen maken.
- Het werken aan duurzaamheid in een team. Mensen van andere organisaties ontmoeten die aan de zelfde uitdaging werken. Gestructureerde leergang doormaken. Waarbij je direct aan je opgave werkt.
- In contact komen met andere netwerken en andere ideeen. bekend maken van de aanvullende tools, bewust maken van de kracht een tool. andere omgeving buiten je eigen organisatie. het werkt inspirerend
- Leuk Verruimd blik
- Het geeft een nieuw, verfrissend beeld bij waar je mee bezig bent. Dat je op afstand kijkt naar wat is mijn vraag, wat wil ik bereiken, wat heb ik ervoor nodig? Je krijgt nieuwe ideeën, tools aangereikt. Dat helpt bij de totstandkoming ervan.
- Leren van collega's uit andere organisaties en je kennis en ervaringen uitwisselen. Je wordt gedwongen om meer tijd te besteden aan het verwezenlijke van je doelen. Met hulp vanuit de challenge kun je op zoek gaan naar hoe je de belemmeringen kunt achterhalen en overwinnen, zodat je je ambities kunt verwezenlijken.
- Dan ga je dezelfde taal praten. Creatieve processen te stimuleren, dit gaat niet digitaal.
- Inspiratie opdoen. Andere netwerken buiten werkomgeving ontdekken.
- Podium/sprinkplank Leren van elkaar Energie
- om het speelveld te leren kennen en aandacht te besteden aan het proces en beweging krijgen
- Het is echt een stok achter de deur, en je krijgt veel mee van andere intiatieven wat helpt voor je eigen motivatie
- - bewust stilstaan bij het thema - met een kerngroep werken aan je project, dat deed je al, nu expliciteit gericht op duurzaamheid - groepsvorming: heeft veel inzicht gebracht in de samenwerking tussen projecttteamleden
- het geeft je richting/kaders/ideeen/ inzichten/ ervaringen /plezier en een netwerk om duurzaamheid vast te pakken en te concrertseren in ieder project.
- net toen het er om ging spannen stopte het. Dat laatste zetje bleef hangen.
- Een andere visie kunnen ontwikkelen/toepassen, netwerken en persoonlijke ontwikkeling
Welke adviezen heb je voor Neerlands diep om verduurzaming van publieke bouw- en infraprojecten te versnellen?
Welke adviezen heb je voor Neerlands diep om verduurzaming van publieke bouw- en infraprojecten te versnellen?
- Wat mij betreft mag Nd wat meer followup doen. Wat meer najagen, navragen, maar ook de hulpvraag stellen. Ze mogen zich best wat meer bemoeien om het verduurzamen van Nederland te versnellen.
- Zorg dat het in andere trainingen / opleidingen ook komt. ND staat los van wat er verder in de samenleving gebeurt op het gebied van duurzaamheid.
- op dit moment goed op weg. blijven verbinden van management niveaus interne keten ook te sluiten
- Meer marktpartijen betrekken, liefst ook aannemers
- Ik denk dat Neerlands diep kijkt naar wat er binnen alle organisaties speelt op het gebied van duurzaamheid en een centraal punt wordt om die initiatieven bij elkaar te brengen. Om binnen de bouw-/infrawereld meer slagkracht te krijgen. Nu zijn het nog te veel losse initiatieven in de organisaties en het zou mooi zijn als er meer kruisbestuiving zou zijn.
- Doorgaan met wat Nd al doet, zoals de challenge. Het zou goed zijn om op zoek te gaan hoe we het lijnmanagement van de organisatie kunnen betrekken. Het zou mooi zijn om een groepje lijnmanagers in een challenge te krijgen: samen met elkaar op zoek gaan naar mogelijkheden voor versnelling. Awareness en betrokkenheid vergroten.
- Stakeholders (extern alsook intern) laten toetreden.
- aandacht blijven geven en investeren in een gedeeld beeld over duurzaamheid, blijven verbinden.
- Meer zichtbaarheid buiten het netwerk. Gedachtgoed breder uitventen. Successen beter delen ook op inhoud.
- probeer projectteams meer aan het stuur te krijgen
- Wellicht gastsprekers uitnodigen die eerder ook in de schoenen heeft gestaan van de deelnemers, die vervolgens mooie dingen heeft bereikt. Hoe hebben zij draagvlak gekregen? Hoe hebben zij de financiën rond gekregen. Want de directie mensen die er nu waren, waren in de veronderstelling, wij zijn bereikbaar etc. Terwijl de deelnemers dit anders ervaren.
- De challenge lijkt mij een mooi middel, maar had echt nog meer betrokkenheid vanuit het bestuur van RWS verwacht. Op deze manier is het toch vrijblijvend gebleven, en het ging mij ook om mijn drijfveer/persoonlijke motivatie verder te krijgen. Nu heb ik vooral handvatten gekregen om mijn eigen werk beter te doen, maar we hebben nu dekking van boven nodig!
- - geen, het was een zeer goede opzet!
- ondanks dat er voldoende interacties was met de overige deelnemers had ik graag nog meer willen leren in het programma van de evaringen van de andere deelnemers.
- zie duurzaamheid als een ontwerpopgave en zoek mensen die op die manier naar een project kunnen kijken ... gebruik de bekende tools (ontwerpend onderzoek, omgevingswijzer etc) verduurzamen is niet moeilijk als je doorhebt hoe het kan (je gaat het poas zien als je het doorhebt)
- Meer personen uit het management verplichten er aan mee toe doen bij een deelname vanuit een organisatie
Wie zijn de verhalenvertellers?
Editie
Organisatie tijdens deelname aan Nd Duurzaamheidschallenge
Functie
"Leren van elkaar en met elkaar door interactie met andere 'gelijksoortige' vraagstukken van andere deelnemers."